پیشرفت در خواندن
در صورتی که کودکان دارای مشکلات خواندن از کتاب‌های نامناسب استفاده کنند مشکل آن‌ها بدتر می‌شود.
استفاده از کتاب‌های خیلی آسان مهارت‌های کودکان را توسعه نمی‌دهد و از سوی دیگر خواندن کتاب‌هایی که خیلی مشکل هستند، باعث ناامیدی و اجنتاب کودکان از خواندن می‌گردد. بنابراین انتخاب کتاب‌های مناسب برای آموزش کودک هم در مدرسه و هم در منزل بسیار مهم است.
-
گوش دادن به نحوه‌ی خواندن کودکان
اگرچه اغلب تمام چیزهایی که در طی زندگی روزمره می‌خوانیم در حقیقت به صورت بی‌صداست. اما همچنان ارزشمند است اگر گاهی مواقع کودکان تجربه‌ی خواندن با صدای بلند را برای بزرگ‌ترها به عنوان بخشی از برنامه‌ی تحصیلی داشته باشند. گوش دادن به خواندن کودکان والدین را قادر به تشخیص میزان مهارت‌های کسب شده توسط آنان می‌سازد. برای مثال گوش به ما امکان می‌دهد تا قضاوت کنیم که آیا به نظر می‌رسد کودک اغلب کلمات اصلی دیده شده را تشخیص می‌دهد یا خیر. آیا او از متن برای تشخیص کلمات استفاده می‌کند. آیا به صورت خودکار از دانش آوایی برای تشخیص کلمات ناآشنا استفاده می‌کند. آیا کودک وقتی که خطا می‌کند، خودش آن را اصلاح می‌کند. آیا کودک واقعاً معقول، روان و همراه با ابراز احساس می‌خواند.
استفاده از جلسات بلندخوانی به عنوان یک فعالیت مشارکتی خواندن توسط کودک و والدین می‌تواند بهترین نتیجه را در برداشته باشد. با این حال هدف نهایی از این جلسات مشارکتی این است که به کودکان کمک کنیم تا تبدیل به خواننده‌های مستقل‌تر و مطمئن‌تری شوند و بنابراین برای رسیدن به این هدف باید میزان کمک مستقیم والدین به کودکان در طول زمان کاهش یابد. می‌توان هر جلسه را با یک روش آموزشی که تحت عنوان توقف، اشاره، تحسین نام گذاری شده است، ادغام کرد. شیوه‌ی اجرای این رویکرد چهار مرحله دارد و در مواقعی که کودک کلمه‌ای را در متن می‌بیند و آن را نمی‌شناسد. بدین صورت اجرا می‌شود:
- برای مدت ۵ ثانیه مکث کنید تا به کودک فرصت دهید کلمه را تشخیص دهد. خیلی سریع برای گفتن کلمه به کودک مداخله نکنید، صبر داشته باشید.
- اگر کودک همچنان نمی‌تواند کلمه را تشخیص دهد او را راهنمایی کنید. به طور مثال به او بگویید: به معنی جمله فکر کن، به دو حرف اول کلمه نگاه کن یا اینکه کلمه‌ای را پیشنهاد کن.
- هنگامی که کودک در تشخیص کلمه موفق گردید، او را خیلی مختصر تشویق کنیم: آفرین.
- اگر بعد از راهنمایی کودک نتوانست کلمه را بخواند، سریع کلمه را برای وی می‌خوانیم و اجازه می‌دهیم به خواندن ادامه بدهد.
توسعه مهارت روانخوانی
خوانندگان تنها وقتی در خواندن روان می‌شوند که هر روز به میزان خیلی زیاد درگیر انجام این کار باشند. روانخوانی به این بستگی دارد که خواننده واژگان دیداری خوبی داشته باشد(به نحوی که کلمات پر تکرار به صورت خودکار شناخته شوند) همچنین مهارت‌های آوایی کافی و توانایی استفاده از معنی جملات برای کمک به حدس زدن کلمات ناآشنا را داشته باشد. روانخوانی همچنین به متناسب بودن درجه‌ی دشواری متن با سطح توان خواننده نیز بستگی دارد. کودکانی که خیلی آهسته و یا خیلی سریع می‌خوانند، اغلب درک ضعیفی از مطلب دارند.
یک راه برای بهبود روان خوانی، استفاده از روشی است که به عنوان روش خواندن مکرر نامیده می‌شود. ابتدا آموزگار یا معلم خصوصی بخشی از یک متن را می‌خواند در حالی که کودک آن را در کتاب دنبال می‌کند. سپس چند لحظه با هم در ارتباط با معنی عبارت بحث می‌کنند و پس از آن کودک متن را با صدای بلند تکرار می‌کند و در صورت نیاز همزمان با آن بازخوردهای اصلاحی توسط آموزگار به وی داده می شود. کودک این کار را تا زمانی که تقریباً درست و بی‌عیب بخواند، ادامه می‌دهد و در پایان آن را روی نوار ضبط می‌کند. وقتی نوار ضبط شده برگردانده می‌شود کودک به یک اجرای روان گوش می‌دهد و این کار نقش مهمی در بالا بردن اعتمادبه‌نفس کودک دارد.
تحقیقات نشان داده‌اند که «درگیر شدن کودکان با خواندن مکرر یک متن تاثیر به‌خصوصی در پرورش بیشتر مهارت روانخوانی کسانی دارد که برای رشد مهارت‌های تخصصی خواندن تلاش می‌کنند». اگر این روش مکرر خوانی، قبل و بعد از خواندن با پرسش و بحث همراه باشد اغلب می‌تواند موجب بهبود درک مطلب شود.
اصلاح خواندن در کودکان دارای مشکلات یادگیری
کودکان دارای مشکلات یادگیری نیازمند موارد زیر هستند:
- فرصت بسیار زیاد برای خواندن جهت لذت بردن یا کسب اطلاعات.
- آموزش اصولی مهارت‌های آواشناختی و استفاده از مهارت تحلیل کلمات ناآشنا
- فرصت برای تشکیل واژگان دیداری از کلمات رایج.
- تمرین موفق که اغلب با استفاده از متون آشنا برای کودک حاصل می‌شود. تجربه کردن موفقیت‌های متوالی برای توسعه مهارت‌های کودک در سطح بالا و به طور خودکار ضروری است و موجب تقویت اعتمادبه‌نفس کودک می‌شود.
- برای افراد مبتدی باید زمان بیشتری را به فعالیت‌های اولیه‌ی خواندن نظیر آگاهی واجی، فلاش کارت، تطبیق تصویر با کلمه، جمله سازی، رونویسی و نوشتن اختصاص داد.
- آموزش و تمرینات تعلیماتی در به کارگیری راه کارهای درک مطلب.
- بهبود اعتمادبه‌نفس از طریق مشاوره، تشویق، ترغیب، موجب افزایش موفقیت و شناخت پیشرفت فردی می‌شود.
- آموزش روزانه به طوری که به انجام مداخلات ۲ بار درهفته و حتی خیلی بیشتر از آن نائل شود.
- مداخلاتی که نه تنها در جهت بهبود خواندن تلاش می‌کنند بلکه بر اصلاح هر گونه رفتار نادرست مانند توجه ضعیف در انجام تکلیف یا اجتناب از انجام کار تاکید دارند زیرا هر کدام از این رفتارها به پیشرفت کودک آسیب می‌رساند.
- متون باید با دقت انتخاب شوند به طوری که مطمئن شویم کودک به میزان بالایی از موفقیت دست خواهد یافت – متون تکراری و قابل پیش‌بینی بخصوص در مراحل اولیه سودمند هستند.
- خواندن مکرر در یک متن یکسان، روانخوانی و اعتماد فرد را افزایش می‌دهد.
- والدین و افراد دیگر می‌توانند تمرینات و حمایت‌های بیشتری را خارج از ساعات مدرسه برای کودک فراهم کنند، این کار تضمین کننده ی بالاترین میزان پیشرفت است.
نکات کلیدی برای والدین
- اگر لازم است که کودک پیشرفت خوبی در خواندن کند باید کتاب های جالب در سطح متناسب از نظر دشواری برای وی تهیه کنید.
- گوش کردن به کودک در حالی که با صدای بلند می‌خواند نه تنها برای وی تمرین نیست بلکه برای والدین مشخص می‌سازد که کودک چه مهارت‌هایی را به تازگی توسعه داده است و در کدام قسمت نیاز به تمرین بیشتر دارد.
- کمک به کودک در توسعه روان‌خواندن بسیار مهم است. این مهارت روان‌خواندن عمدتاً از طریق تمرین‌های منظم کسب خواهد شد.
- برخی کودکان در درک کردن مطلبی که می‌خوانند دارای مشکل هستند. این موقعیت می‌تواند به وسیله آموزش راه کارهای درک مطلب به کودکان و از طریق بحث کردن در رابطه با عناوین، لغات و تشویق کودکان به تفکر انتقادی در مورد چیزی که می‌خوانند بهبود یابد.
-
