آموزش هنر جنسیت دارد؟ 

ما از همان ابتدای تولد فرزندمان، او را درگیر کلیشه‌های جنسیتی می‌کنیم. برای جنسیت نوزاد رنگ انتخاب می‌کنیم و از همان ابتدای تولد کودک را در چهارچوب کلیشه‌ها قرار می‌دهیم.

برخی والدین فکر می‌کنند پسرها نباید بازی دخترانه کنند یا دخترها نباید رفتارهای پسرانه داشته باشند و انواع بایدها و نبایدهایی که ریشه در فرهنگ و نگرشمان دارد را برای فرزندمان وضع می‌کنیم.

اما آیا این نوع نگرش و حصار کشیدن میان جنسیت مونث و مذکر لازم است؟

آیا این نگاه باعث پیشرفت آنها می‌شود؟

ما قصد داریم در این مقاله درباره کلیشه‌های جنسیتی و آموزش مهارت‌های هنری با شما صحبت کنیم.

اینکه آیا آموزش مهارت‌های هنری به جنسیت فرزندمان ربط دارد و ما باید به آن توجه کنیم یا خیر؟

کلیشه‌های جنسیتی چیست؟

کلیشه جنسیتی یک دیدگاه عمومی یا پیش‌فرض درباره ویژگی‌ها یا نقش‌هایی است که زنان و مردان دارند یا باید داشته باشند. زنان اغلب به عنوان موجوداتی احساسی، دلسوز و نیازمند محافظت و مردان اغلب به عنوان موجوداتی منطقی، حرفه‌ای و قوی شناخته می‌شوند.

این پیش‌فرض‌ها می‌توانند منفی باشند (مثلاً زنان غیرمنطقی و مردان بی‌احساس هستند) یا به ظاهر مثبت باشند (مثلاً زنان پرورش دهنده هستند و مردان رهبر).

اما در کل، تمام کلیشه‌ها می‌توانند محدود کننده باشند. کلیشه‌های جنسیتی زمانی مضرند که ظرفیت زنان و مردان را برای توسعه شخصی‌شان محدود کند. قوانینی که باعث شود افراد نتوانند به راحتی علایق، مشاغل و حرفه‌های مورد علاقه خود را دنبال کنند.

کلیشه‌های جنسیتی از کجا می‌آیند؟

کلیشه‌های جنسیتی پیچیده هستند و از فرهنگ و سنت‌های بومی سرچشمه می‌گیرند. کلیشه‌ها و تعصبات جنسیتی از همان دوران کودکی در ذهن افراد ایجاد می‌شوند و آنها این مفاهیم را از خانواده، دوستان، رسانه‌ها و نهادها از جمله مدارس می‌آموزند.

فرزندان ما از همان کودکی در معرض پیام‌هایی قرار می‌گیرند که به آنها می‌گوید پسران و دختران چگونه باید به نظر برسند و رفتار کنند.

کلیشه‌های جنسیتی با چطور رفتار کن، با چه بازی کن، چطور لباس بپوش یا چطور صحبت کن شروع می‌شوند و مطابق هنجارهای پذیرفته‌شده اجتماعی و فرهنگی و اغلب به صورت ناخودآگاه شکل می‌گیرند و ریشه می‌دوانند. کلیشه‌ها بر کل تجربیات تحصیلی، زندگی و شغل آینده‌ فرزندانمان تأثیر می‌گذارند.

آنها مجبورند بر اساس انتظارات جامعه انتخاب کنند و تصمیم بگیرند و هرچه بزرگ‌تر می‌شوند کلیشه‌های جنسیتی برایشان پررنگ‌تر می‌شود و محدودیت‌هایشان را بیشتر می‌کند.

در غالب موارد کلیشه‌های غلط نابرابری‌ها را تداوم می‌بخشد و فرزندان ما را از آنچه لایقش هستند و می‌توانند در آن بدرخشند دور می‌کند.

آموزش هنر و کلیشه‌های جنسیتی

مانند تمام فعالیت‌های خلاقانه، فعالیت‌های هنری و مهارت‌های دستی یک خروجی خلاقانه فوق‌العاده اند. فعالیت‌های هنری پرورش‌دهنده خلاقیت هستند و خلاقیت زیربنای مهارت‌های کلیدی مانند حل مسئله است و می‌تواند به غلبه بر مشکلات و چالش‌ها کمک کند.

کودکان از طریق بازی و فعالیت‌های گوناگون شایستگی‌های لازم برای موفقیت در مدرسه مانند: تجسم فضایی، تمرکز، مهارت، خلاقیت و تخیل را کسب می‌کنند.

اما وقتی اسباب‌بازی‌های آنها به «اسباب‌بازی‌های پسرانه» و «اسباب‌بازی‌های دخترانه»، رفتارهای آنها به رفتارهای دخترانه و پسرانه و مهارت‌های هنری‌شان به مهارت‌های دخترانه و پسرانه تقسیم می‌شوند دیگر همه کودکان فرصت‌های یکسانی برای رشد و موفقیت ندارند.

تشویق کودکان به کسب انواع مهارت‌ها و هنرها اهمیت زیادی دارد زیرا می‌توانند فارغ از جنسیتشان دانش خود را گسترش دهند و با انواع توانایی‌ها و هنرها آشنا شوند. آموزش انواع هنرها به کودکان مزایای زیادی دارد و باعث رشد آنها در ابعاد عاطفی، جسمانی، شناختی و رفتاری می‌شود.

هر کودکی باید آزاد باشد که در هنرها و فعالیت‌هایی که در آن استعداد دارد و می‌تواند در آن موفق شود وارد شود و پیشرفت کند بدون اینکه کلیشه‌های جنسیتی انتخاب‌های او را محدود کنند یا جهت دهند.

در اینجا چند مورد از مزایای آموزش هنر به کودکان فارغ از جنسیت آنها ذکر می‌شود:

• فعالیت‌های هنری مهارت‌های حرکتی ظریف را توسعه می‌دهد.
• هماهنگی چشم و دست را بهبود می بخشد.
• عزت نفس کودکان را افزایش می‌دهد.
• نوآوری و خلاقیت کودکان را تقویت می‌کند.
• یادگیری بصری و حافظه را بهبود می‌بخشد.
• باعث ابراز وجود کودکان می‌شود.
• مهارت تصمیم‌گیری کودکان را تقویت می‌کند.
• قدرت تمرکز و دقت آنان را افزایش می‌دهد.
• سطح صبر و شکیبایی کودکان را بالا می‌برد.

کودکان از طریق فعالیت‌های هنری‌شان می‌توانند آزادانه و گاهی ناخودآگاه افکار و احساسات درونی خود را بیان کنند. خلق اثر هنری راهی سالم برای بازتاب و مدیریت احساسات آنان است.

فرآیند تبدیل یک فکر به یک اثر هنری ملموس، یک روش عالی است که به فرد امکان می‌دهد افکار و احساسات درونی خود را مدیریت کند و آنها را به چیزی واقعی تبدیل کند.

اما وقتی فعالیت‌های هنری با فواید سازنده‌شان برای کودکان به دو شاخه دخترانه و پسرانه تقسیم شوند و با کلیشه‌های جنسیتی بیامیزند همواره رنگی از محدودیت، محرومیت و نابرابری خواهند داشت.

توصیه‌هایی برای مبارزه با کلیشه‌های جنسیتی

• کودکان را به بازی با انواع اسباب بازی‌ها بدون توجه به کلیشه‌های جنسیتی تشویق کنیم. این امر به رشد طیف وسیعی از شایستگی‌های کودکان کمک می‌کند.
• به کودکان فعالیت‌هایی را آموزش دهیم که حوزه‌های مختلف مورد علاقه‌ آنها را پوشش می‌دهند، بدون اینکه بگوییم آن فعالیت برای دختران یا پسران است.
• آنها را با مهارت‌های هنری گوناگون آشنا کنیم بی آنکه بر اساس جنسیت آنها محدودیت ایجاد کنیم و مانع یادگیری هنر یا فعالیت خاصی شویم.
• بهتر است به جای اینکه بگوییم این مهارت مخصوص دختران است و دیگری مخصوص پسران و بر تفاوت‌های جنسیتی تمرکز کنیم، درباره تفاوت‌های کلی افراد صحبت کنیم و اینکه انسان‌ها استعدادها، توانایی‌ها و علایق گوناگونی دارند.